اخبار گوهردشت - گزارش تکان‌دهنده شکنجه‌های سیا؛ از غرق مصنوعی تا تهدید به قتل و تجاوز به بستگان

 به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، کمیته اطلاعات سنای آمریکا روز سه‌شنبه پس از 4 سال کش و قوس و پس از حذف بخش‌های زیادی از مستندات شکنجه مظنونین اقدامات تروریستی توسط آژانس مرکزی اطلاعات این کشور، گزارشی 499 صفحه‌ای در این رابطه منتشر کرد. به گفته «دایان فینشتین» این گزارش با بررسی بیش از 6 میلیون سند سازمان سیا تهیه شده است.

هرچند این گزارش خلاصه‌ای است از گزارشی 6700 صفحه‌ای، اما مروری بر همین گزارش هم گوشه‌ای از اقدامات غیرانسانی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ایالات متحده را برملا می‌کند. اقداماتی که به بهانه مبارزه با تروریسم و شناسایی عوامل حادثه حمله به برج‌های دو قلو مرکز تجارت جهانی صورت گرفته است.

انتشار این گزارش در همان ساعات اولیه واکنش‌های زیادی را در رسانه‌های بین المللی و شبکه‌های اجتماعی در اقصی جهان نقاط به همراه داشت، تا جایی که برخی این روش‌ها را با اقدامات دیکتاتورهایی چون «صدام حسین» و «معمر قذافی» مقایسه کرده‌اند.

در ادامه به تنها گوشه‌هایی از نکات برجسته گزارش سنا و روش‌های به کار رفته در اعتراف‌گیری از مظنونین اشاره شده است:

تجاوز به مظنونین

در صفحه 59 از این گزارش، سنا به مشاهده مواردی از تجاوز جنسی به مظنونین اشاره کرده است. سنا به همین واسطه سیا را به دلیل به کارگیری بازجویان فاقد صلاحیت، مورد انتقاد قرار داده  است. در این بخش از گزارش آمده است: «بر خلاف اظهاراتی که «مایکل هایدن» رئیس سیا(در زمان ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش) و دیگر مقامات این آژانس بعدها عنوان کرده و گفتند تمامی افرادی که در بازجویی بازداشت‌شدگان شرکت داشتند، به دقت انتخاب شده و نشان داده بودند که قضاوت حرفه‌ای و بلوغ کاری دارند، اسناد سیا نشان می‌دهد که روند گزینش مد نظر (سانسور شده)، صورت نگرفته است.»

کمیته اطلاعات سنا با بیان اینکه سیا از سوابق رسوایی‌هایی که برخی از نیروهایش به بار آورده بودند، مطلع بوده، با این حال آن‌ها را مأمور بازجویی مظنونین کرده بود، می‌افزاید: «از جمله مسائلی که گروهی از افسران دخیل در بازجویی‌های نامناسب مظنونین داشتند، این بود که آن‌ها دچار مشکل مدیریت عصبانیت در محل کار بوده و گزارش شده است که به تجاوز جنسی اعتراف کرده‌اند.»

تقنیه و آزار و اذیت جنسی بازداشت‌شدگان

از جمله موارد جنجالی که در گزارش سنا به آن اشاره شده، بحث «تنقیه» اجباری با هدف آزار و اذیت بازداشتی و استفاده از آن به عنوان روش شکنجه و اهرم فشار برای اعتراف‌گیری است. حتی در افشاگری‌های صورت‌گرفته علیه سیا نیز به ندرت به این مسئله اشاره شده بود.

در صفحه 100 گزارش سنا در رابطه با این روش، آمده است: «تلگراف‌ها و سوابق نشان می‌دهد که بازداشت‌شدگان سیا که تحت روش‌های تشدید‌شده بازجویی سیا قرار داشتند، مورد تنقیه قرار می‌گرفتند؛ در حالی که مدرکی دال بر اینکه نیاز پزشکی به این کار بوده،‌ وجود ندارد و دیگران هم به این کار تهدید شده بودند.»

در پی‌نوشت 584 از این گزارش اشاره شده است که چندین نفر از بازداشت‌شدگان از جمله «عبدالرحیم النشیری»، «مجید کلیان»، «ابو زبیده»، «مروان الجبور» تحت این عمل قرار گرفته‌اند. افسران سیا همچنین «رمزی بن الشیبه»، «خالد بن عطش» و «عدنان اللیبی» را به تنقیه تهدید کرده‌اند.

در بخشی از این پی‌نوشت آمده است: «افسران پزشکی سیا از تنقیه به عنوان ابزاری برای کنترل رفتار (بازداشت‌شدگان) یاد کرده‌اند.»

هرچند شرح نحوه به کارگیری این روش در ایمیل‌های سیا نشان می‌دهد افسران این سازمان چطور از این روش برای تغییر رفتار مظنونین استفاده می‌کرده‌اند، اما سازمان سیا در دفاع از این روش، آن را یک «روش درمانی کاملا مورد تائید» توصیف کرده است.

هرچند که به سران سازمان سیا نسبت به استفاده «با زور» از این روش هشدار داده شده، اما به نوشته گزارش سنا، نشانه‌ای مبنی بر انجام تحقیقات در این رابطه، وجود ندارد. استفاده از این روش، دستکم در یک مورد موجب بروز عفونت مجرای مقعدی یکی از بازداشتی‌ها به نام «مصطفی الهوساوی» و ابتلای این تبعه سعودی به بیماری «بواسیر» شده است.

تهدید به قتل و تجاوز به اعضای خانواده‌های مظنونین

در صفحه 4 از خلاصه 19 صفحه‌ای سرفصل‌های این گزارش، در بخش مربوط به «بازجویی وحشیانه بازداشت‌شدگان سیا»، به تهدید مظنونین به آسیب رساندن به خانواده‌هایشان اشاره شده است.

بر اساس گزارش سیا، بازجویان مظنونین را تهدید کرده‌اند در صورت عدم همکاری، مادرانشان را مورد تجاوز جنسی قرار داده یا آن‌ها را به قتل می‌رسانند.

در این بخش از گزارش آمده است: «افسران سیا دستکم سه نفر از مظنونین را به آسیب رساندن به خانواده‌هایشان، از جمله آسیب زدن به فرزند یک بازداشتی، به سوءاستفاده جنسی از مادر یک بازداشتی و به "بریدن گلوی مادر (یکی از بازداشت‌شدگان)"، تهدید کرده‌اند.»

در صفحه 70 از این گزارش به نمونه‌ای دیگر از این تهدیدات اشاره شده است. در این بخش از گزارش که به برخوردهای خشونت‌آمیز و آزارهای جسمی و لفظی علیه یکی از مظنونین به نام «عبدالرحیم النشیری» اشاره شده است. این تبعه سعودی در سال 2002 در دوبی بازداشت شد و به مدت چهار سال در بازداشتگاه‌های سیا در افغانستان، تایلند، لهستان، مراکش و رومانی نگهداری شد و نهایتا به بازداشتگاه «گوانتانامو» منتقل شد. هرچند اتهامات وی در سال 2009 رد شد، این اتهامات در سال 2011 بار دیگر احیا شد و وی همچنان در بازداشت به سر می‌برد.

روش‌های بازجویی از النشیری به حدی غیرانسانی بوده است که سازمان سیا در سال 2005 تمامی ویدئوهای مربوط به روند بازجویی از وی را معدوم کرده است. بنا بر گزارش سنا، از جمله آزارهای لفظی، تهدید به تجاوز جنسی به مادر وی بوده است.

در این بخش از گزارش سنا، آمده است: «دفتر بازرسی عمومی بعدا اتهامات دیگری را مبنی بر استفاده از روش‌های غیرمجاز علیه النشیری توسط (سانسور) [افسر شماره 2 سیا]، مطرح کرد از جمله اینکه... تلویحا عنوان شده است که مادرش را نزد او مورد سوءاستفاده جنسی قرار می‌دهند.»

محرومیت‌های طولانی از خواب

یکی دیگر از روش‌های افسران سیا برای اعتراف‌گیری از بازداشت‌شدگان، محرومیت طولانی از خواب و قرار دادن فرد در شرایط نامناسب برای ساعات متوالی بوده است.

در صفحه 3 از خلاصه 19 صفحه‌ای ابتدای گزارش، در این رابطه آمده است: «محرومیت از خواب، شامل بیدار نگه داشتن فرد تا 180 ساعت به صورت عمدتا ایستاده یا در شرایط نامناسب بوده و در مواردی دستان فرد در بالای سر بازداشتی، بسته می‌شده است.»

این گزارش می‌افزاید: «دستکم پنج نفر از بازداشت‌شدگان به واسطه محرومیت طولانی از خواب دچار توهمات آزاردهنده شده‌اند و در حداقل دو مورد، سیا همچنان به بیدار نگه داشتن این افراد ادامه داده است.»

در ادامه این بخش از گزارش آمده است: «بر خلاف اسنادی که سیا به وزارت دادگستری ارائه کرده،‌ سیا به پرسنل خود اعلام کرده بود که بازجویی از «ابو زبیده» به درمان پزشکی وی ارجحیت داشته است،‌ که همین امر موجب شد تا وضعیت سلامتی «ابو زبیده» که به دلیل برخورد گلوله دچار جراحت بود، در طول بازداشت رو به وخامت برود. در دستکم دو مورد، سیا با وجود هشدارهای پرسنل درمانی خود مبنی بر اینکه استفاده از روش‌های تشدید شده بازجویی می‌تواند جراحت‌های فیزیکی فرد را وخیم کند،‌ به استفاده از این روش‌ها مبادرت کرده است. پرسنل درمانی سیا دستکم در یک مورد ورم بدن فرد بازداشت‌شده را درمان کرده‌اند تا محرومیت از خواب وی ادامه پیدا کند.»

در صفحه 16 از این گزارش، در پانویس 32 اشاره شده است که سازمان سیا یکی از بازداشت‌شدگان به نام «ابو حذیفه» را به همین روش شکنجه کرده است. در این بخش از گزارش آمده است: «ابو حذیفه پیش از آنکه سیا متوجه شود که او احتمالا آن کسی که تصور می‌شد، نبوده و آزاد شود، تحت حمام آب یخ و محرومیت از خواب به صورت ایستاده به مدت 66 ساعت قرار گرفته بود.»

در بخشی از گزارش سنا عنوان شده است که یکی از بازداشت‌شدگان به نام «خالد شیخ محد» تبعه پاکستانی به مدت هفت روز و نیم بیدار نگه داشته شده و بخش اعظم این مدت را در حالت ایستاده گذرانده است. بنا بر این گزارش، «مایکل هایدن» مدیر وقت سیا از بیدار ماندن وی در این مدت مطلع بوده است.

جزئیات منتشر شده در صفحه 54 گزارش نشان می‌دهد که محرومیت از خواب طولانی همراه با موارد دیگر از جمله ضرب و شتم و نگهداری فرد در سرما، یکی از عوامل مرگ «گل رحمان»، تبعه افغان در یکی از بازداشتگاه‌های سیا، بوده است.

تهدید به مرگ

از دیگر مواردی که در گزارش سنا به آن اشاره شده و پیش از این هم اسنادی در رابطه با آن منتشر شده بود، تهدید لفظی بازداشت‌شدگان به مرگ و همچنین اجرای اعدام مصنوعی بوده است. از جمله روش‌های پیشنهادی، استفاده از دفن مصنوعی برای ترساندن فرد بازداشت‌شده، بوده است.

در صفحه 4 از خلاصه 19 صفحه‌ای ابتدای گزارش آمده است: «سیا هفت نفر از بازداشت‌شدگان را در وضعیتی قرار داده است که باور کنند که هرگز زنده بازداشتگاه‌ سیا را ترک نمی‌کنند. به یکی از بازداشت‌شدگان، گفته شده است که وی تنها در جعبه‌‌ای به اندازه تابوت از بازداشتگاه خارج می‌شود.»

این گزارش می‌افزاید: «یکی از بازجویان به یکی دیگر از بازداشت‌شدگان گفته است که او هرگز به دادگاه نمی‌رود، چراکه "ما هرگز نمی‌گذاریم دنیا بفهمد که ما با شما چه کردیم".»

غرق مصنوعی

در گزارش سنا همچنین در موارد متعدد به استفاده از روش غرق مصنوعی اشاره شده است. در صفحه سوم از خلاصه 19 صفحه‌ای گزارش آمده است: «روش غرق مصنوعی از لحاظ فیزیکی آسیب‌زا بوده و موجب تشنج و استفراغ فرد می‌شود. به عنوان نمونه،‌ «ابو زبیده» (پس از غرق مصنوعی) "به طور کامل از هوش رفته و از دهان او که کاملا باز مانده بود، حباب خارج می‌شد." سوابق سیا توضیح داده است که غرق مصنوعی «خالد شیخ محمد» در مواردی به وضعیت "نزدیک به غرق" منجر شده است.»

در صفحه 40 از این گزارش هم در رابطه با روش‌های بازجویی از ابو زبیده عنوان شده است که برای اعتراف‌گیری از وی از غرق مصنوعی و دیگر روش‌های شکنجه استفاده شده است.

گزارش سنا در این رابطه نوشته است: «در سوم اوت 2002،‌ مقر مرکزی سیا به تیم بازجویی در «بازداشتگاه گرین» اطلاع داد که این واحد تائیدیه رسمی برای استفاده از روش‌های تشدید‌شده بازجویی از جمله غرق مصنوعی علیه ابو زبیده را دارد.»

در صفحه 41 این گزارش با اشاره به تحت فشار قرار گرفتن ابو زبیده برای ارائه اطلاعات در مورد تروریست‌ها در یکی از جلسات بازجویی، آمده است: «در ساعت حدود 6:20 بعد از ظهر، ابو زبیده برای اولین بار تحت غرق مصنوعی قرار گرفت. در طول این دوره دو ساعت و نیمه غرق مصنوعی، ابو زبیده سرفه کرده، استفراغ کرده، و "بالا تنه و سر او به صورت بی‌اراده دچار رعشه" بود.»

این گزارش می‌افزاید: «پرسنل بازداشتگاه عنوان کرده‌اند که "در طول این دوره، (از ابو زبیده) به وی فرصت داده و از او خواسته شد تا به سوالات در مورد تهدیدات "علیه ایالات متحده" پاسخ گوید، اما ابو زبیده همچنان اصرار کرد که او اطلاعات بیشتری برای ارائه ندارد.»

یکی از پرسنل درمانی بازداشتگاه در یکی از ایمیل‌ها، جزئیات جلسه غرق مصنوعی را تشریح کرده و گفته است با وجود آنکه 10 ساعت از آخرین وعده غذایی ابو زبیده می‌گذشته، اما وی به دلیل غرق مصنوعی مداوم، چند بار مجبور به استفراغ شده است. گزارش سنا نشان می‌دهد که ابو زبیده روزانه 2 تا 4 نوبت تحت غرق مصنوعی قرار می‌گرفته است.

بازجویی طولانی‌مدت و مداوم

گزارش سنا نشان می‌دهد یکی از روش‌های سیا برای شکنجه و تحت فشار قرار دادن بازداشت‌شدگان، بازجویی مداوم و بی‌وقفه برای چند روز و حتی چند هفته بوده است.

در صفحه 42 از این گزارش، عنوان شده است که سیا در ماه اوت 2002، در جریان بازجویی از ابو زبیده، «ترکیبی متنوع» از روش‌های مختلف شکنجه از جمله غرق مصنوعی، سیلی زدن، قرار دادن فرد در موقعیت آزاردهنده و استرس‌زا و محرومیت از خواب را «به صورت "24 ساعته" به مدت 17 روز متوالی» علیه وی اعمال کرده است.

در بخش دیگری از گزارش، یکی از بازجویان سیا عنوان کرده است که «دقیقا، ممکن بود یک بازداشتی برای چند روز و چند هفته در وضعیتی بماند و کسی سراغی از او نگیرد.»

وی همچنین عنوان کرده است که در یکی از موارد، یکی از بازداشتی‌ها در حالی پیدا شده که برای مدت 17 روز به دیوار بسته شده بوده است. این بازجو، برخی از بازداشت‌شدگان را مانند یک «سگ‌های محبوس در لانه» توصیف کرده که وقتی درب سلولشان باز می‌شده، از ترس خم می‌شده‌اند.

ضرب و شتم و آزار جسمی بازداشت‌شدگان

نگاهی کلی به گزارش سنا نشان می‌دهد ضرب و شتم بازداشت‌شدگان از جمله عادی‌ترین روش‌های بازجویان سیا برای اعتراف گرفتن از بازداشت‌شدگان بوده است.

در صفحه 4 از خلاصه 19 صفحه‌ای این گزارش، به شرایط بازداشتگاه موسوم به «کوبالت» (COBALT) اشاره شده است. این بازداشتگاه که در افغانستان واقع شده، اسفناک‌ترین شرایط نگهداری مظنونین را داشته است.

در این بخش از گزارش، در مورد وضعیت افرادی که در این بازداشتگاه نگهداری می‌شدند، آمده است: «گاهی اوقات، بازداشت‌شدگان در کوبالت برهنه می‌گشتند یا دستانشان برای دوره‌ای طولانی بالای سرشان بسته می‌شد. زمان‌هایی دیگر، بازداشت‌شدگان در کوبالت، تحت روشی موسوم به "بازداشت خشن" قرار می‌گرفتند. در جریان این اقدام، تقریبا 5 افسر سیا بر سر بازداشتی فریاد کشیده، او را به بیرون از سلول کشیده، لباس‌های او را کنده و دستانش را می‌بستند. سپس سر او را با کیسه‌‌ای پوشانده و در حالی که به او سیلی و مشت می‌زدند، وی را در یک راهرو روی زمین می‌کشیدند.»

در صفحه 32 از گزارش سنا، عنوان شده است که سیلی زدن به صورت فرد بازداشت‌شده، یکی از موارد دوازده‌گانه‌ای است که از سوی دو پیمانکار امنیتی برای اعتراف‌گیری از مظنونین، به سازمان سیا ارائه شده بود.

بر اساس صفحه 36 گزارش، در تاریخ 24 جولای 2002، ‌از بین این دوازده روش، 10 مورد آن‌ها مورد قبول واقع شده است. این موارد عبارتند از: قاپیدن حواس (گرفتن یقه مظنون و بلند کردن فرد)، نگهداری در سلول‌های بسیار کوچک، نگهداری در سلول‌های کوچک به همراه حشرات، گرفتن سر مظنون، زدن سیلی به صورت، محرومیت از خواب، نگهداری در وضعیت آزاردهنده و استرس‌زا، کوبیدن مظنون به دیوار (در این روش که به «والینگ» معروف شده، فرد به یک دیواری انعطاف‌پذیر کوبیده می‌شود که این دیوار بر اثر برخورد فرد صدایی ایجاد می‌کند که مظنون را شوکه می‌کند)، ایستادن کنار دیوار (در این اقدام که با هدف القا خستگی صورت می‌گیرد، فرد باید برای مدتی طولانی بدون حرکت در کنار دیواری ایستاده و دست خود را به دیوار تکیه دهد) و غرق مصنوعی.

در صفحه 41 گزارش در مورد بازجویی از ابو زبیده آمده است: «هر بار ابو زبیده از دادن اطلاعات بیشتر خودداری می‌کرد، بازجو به او سیلی می‌زد یا صورتش را در دست می‌گرفت.»

در پانویس 278 از گزارش هم در رابطه با ضرب و شتم «گل رحمان» در جریان یک «بازداشت خشن»، به نقل از مسئولان سیا، آمده است: «آن‌ها چند مرتبه به وی سیلی و مشت زدند... در حالی که او را در طول راهرو می‌کشیدند، او چند بار روی زمین افتاد و آن‌ها به کشیدن او روی خاک ادامه دادند... صورت، پاها و دستان رحمان خراش‌هایی برداشت، اما هیچ‌کدام از آن‌ها نیاز به توجه پزشکی نداشت.»

مرگ مظنونی که به اشتباه بازداشت شده بود

«گل رحمان» یک تبعه افغان بود که از سوی مقامات سیا به دست داشتن در اقدامات تروریستی متهم شده بود. وی پس از بازداشت در 29 اکتبر 2002، به بازداشتگاه «کوبالت» منتقل شد.

در نوامبر سال 2002،‌ رحمان به دلیل شدت شکنجه‌های سازمان سیا و در حالی که به زمین زنجیر شده بود، به دلیل سرما جان خود را از دست داد.

در صفحه 497 از گزارش سنا، در رابطه با نحوه مرگ وی آمده است: «در روز (خط تیره) نوامبر 2002، «گل رحمان» با زنجیری کوتاه به دیوار سلول بسته شد که این امر وی را وادار می‌کرد روی کف بتونی سلول بنشیند. رحمان بالاپوشی به تن داشت، اما پائین‌تنه وی عریان بود. در روز (خط تیره) نوامبر 2002،‌ نگهبان‌های بازداشتگاه‌ »کوبالت» جسد بی‌جان گل رحمان را یافتند.»

این گزارش می‌افزاید: «هرچند کارمند سیا برای احیای وی تلاش کرد، اما این تلاش بی‌نتیجه بود و وی مرده اعلام شد. گزارش کالبدشکافی سیا، دلیل مرگ گل رحمان را «نامشخص» اعلام کرد، اما برداشت بالینی پزشکی که کالبدشکافی را انجام داد، این بود که دلیل مرگ، افت دمای بدن، بوده است.»

در صفحه 54 از این گزارش در مورد دلیل عریان بودن «گل رحمان»، آمده است: «رحمان تنها یک بالاپوش به تن داشت، چراکه (سانسور نام) [افسر شماره یک سیا] با بیان اینکه او در بازجویی قبلی همکاری لازم را نداشته، دستور داده بود لباس‌های او از تنش درآورده شود... کالبدشکافی نشان داد که رحمان احتمالا به دلیل افت دمای بدن، تا حدی ناشی از این که بدون لباس زیر روی زمین نشسته بود، جان خود را از دست داده است.»

نکته‌ای که مسئله مرگ «گل رحمان» را بیش از پیش تأسف‌آور می‌کند، این است که او یکی از 26 نفری بوده که به اشتباه و بر خلاف قوانین بازداشت شده بودند.

در صفحه 16، پانویس 32 به اسامی این افراد اشاره می‌کند. در این بخش در رابطه با رحمان نوشته شده است: «گل رحمان، نمونه‌ای دیگر از هویت‌های اشتباه.»

با وجود تمامی این اقدامات، افسران خاطی نه تنها مجازات نشده‌اند، بلکه به دلیل اقداماتشان، مستحق دریافت پاداش شناخته شده‌اند. در صفحه 55 از گزارش، آمده است که افراد اصلی دخیل در این مسئله، «همچنان شخصیت‌های کلیدی برنامه بازجویی سیا باقی ماندند و مرگ رحمان، هیچ توبیخ یا تنبیهی برای آن‌ها به همراه نداشت. بلکه برعکس،‌ در ماه مارس 2003، تنها چهار ماه پس از مرگ گل رحمان، پایگاه سیا در کشور (سانسور) توصیه کرد که (سانسور نام) [افسر شماره یک] به دلیل "عملکرد مداوم و فوق‌العاده"، "پاداش  نقدی" دریافت کند.»

این در حالی است که «مایکل هایدن» رئیس وقت سیا در جلسات استماع ابتدا منکر مرگ «گل رحمان» شده بود. در جدول مندرج در صفحه 496 از گزارش، این اظهارات میان سناتور «کارل لوین» و هایدن، رد و بدل شده است:

«لوین: آیا کسی هم مرده است؟

هایدن: نه.

لوین: حتی یک نفر؟

هایدن: هیچ کس. البته کمیته مطلع است که یک شخص در بازداشتگاه سیا مرده، اما پیش از اینکه این برنامه آغاز شود.

لوین: پیش از آغاز چی؟

هایدن: این برنامه. در واقع نظمی که الان بر برنامه حاکم است، محصول اقدامات بی‌نظمی است که پیشتر صورت گرفته است. او (گل رحمان) جزئی از این برنامه نبوده است. البته متوجه هستم که او در بازداشتگاه سیا بوده است.»

استفاده از این خبر تنها با ذکر منبع و لینک مجاز است